เล่าเล่นให้เป็นภาพ

เวลาโอ๋ถามผู้เข้าอบรมว่าเวลาเรานึกถึงเพื่อนซักคน เรานึกถึงเค้าเป็นภาพ หรือ เป็นตัวหนังสือ? นับหัวได้เลยว่า 95%++ ตอบว่าเห็นเป็นภาพ ซึ่งตรงกับผลของงานวิจัยมากมายพบว่าสมองใช้ภาพในการประมวลผล

VT_08

ทีนี้ถ้าอยากจะช่วยสมองน้อยๆของเราให้ทำงานสบายขึ้นหรืออยากให้คนฟังเข้าใจง่ายขึ้นจะทำอย่างไรดีหละคะ

ถ้าเราพูดอย่างเดียว คนฟังอาจจะตามทันบ้าง ไม่ทันบ้าง วันก่อนได้ฟังพระท่านเทศน์เรื่องปฏิจจสมุปบาท (เหตุและผลของทุกข์ 12 ประการ เพราะมี A จึงเกิด B เพราะเกิด B จึงเกิด C) ซึ่งเป็นเรื่องที่ค่อนข้างฟังยากและซับซ้อน ผลที่เกิดก็คือ แม่เจ้า โอ๋ฟังไม่รู้เรื่องเลยค่ะ กรีดร้องในใจหนักมาก (ไม่เกี่ยวกับพระท่านเทศน์ไม่ดีนะคะ ท่านเทศน์ดี แต่ไม่มั่นใจว่าเพราะตัวโอ๋บุญไม่ถึง สมองมีน้อยเกินไป หรือเรื่องมันยากไป) ก็นึกในใจตลอดว่าถ้ามีภาพหรืออย่างน้อยมีเอกสารให้ดูไปด้วย น่าจะเข้าใจเพิ่มขึ้น

สิ่งที่ช่วยสมองน้อยๆของเราขึ้นมาอีกหน่อย ก็คือการเขียน การใช้ตัวหนังสือเข้ามาช่วยอธิบาย แต่ลองนึกถึงเอกสารยาวๆ ตัวหนังสือเยอะๆบนหน้า PowerPoint เวลาเราเล่าเรื่องไป จะมีคนจำนวนมากนั่งอ่านข้อมูลบน PowerPoint แล้วไม่ค่อยสนใจฟังสิ่งที่เราพูด ผลคือเราพูดฟรี คนฟังก็ได้ข้อมูลเฉพาะจากสิ่งที่เค้าอ่าน ไม่มีใครได้ประโยชน์เต็มที่ซักคนใช่ไหมคะ แถมคนไทยเราจำนวนมากไม่ชอบอ่านหนังสือเกิน 7-8 บรรทัดด้วยซ้ำ (ถ้าท่านอ่านถึงตรงนี้ ขอแสดงความยินดีด้วยค่ะ คุณไม่ได้อยู่ในกลุ่มไม่อ่านหนังสือแล้ว ^^)

ดีขึ้นกว่านั้นอีกก็คือการใช้ภาพประกอบด้วย สมองจะได้ทำงานถนัดขึ้น และจะดีที่สุดหากเราทั้งเล่า มีภาพและตัวอักษรจำนวนไม่มากมาประกอบด้วย คนฟังจะเข้าใจสิ่งที่เราสื่อสารได้มากขึ้นมากๆแบบเห็นความแตกต่าง ไม่น่าเบื่อ คนแอบหาวน้อยลงอย่างชัดเจนเลยค่ะ

VT_12

รู้อย่างนี้แล้ว อย่าลืมเติมภาพง่ายๆลงไปเวลาจะอธิบายเรื่องต่างๆให้คนอื่นฟังนะคะ เชื่อว่าจะช่วยให้คนฟังเข้าใจได้ง่ายขึ้นมากเลยค่ะ ^^

โอ๋ – ภาวินี เจือติระรักษ์

https://plus.google.com/111242482161221966616

 

อยากทำ Visual Thinking แต่วาดรูปไม่เป็น?

คำถามที่โอ๋ถูกถามทุกวันคือ อยากทำ Visual Thinking ได้ แต่วาดรูปไม่เป็น …

คนทำ Visual Thinking จำเป็นต้องวาดรูปเก่งจริงๆหรือไม่…

ตอนนี้มีคนรับจดโน๊ตตามงานประชุม สัมมนาใหญ่ๆต่างๆ วาดกันสวยงามคนก็เลยคิดกันว่าต้องวาดเก่งถึงจะทำ Visual Thinking ได้ (ก็อาชีพเค้านี่นา) แต่ดูรูปที่โอ๋วาดสิคะ มันไม่ได้สวยเลย ฝีมือพอๆกับเด็ก ป.3 (หรืออาจจะแย่กว่านั้น) แต่โอ๋ก็ไม่ได้มีปัญหากับการใช้ภาพในการสื่อสาร การประชุม การเล่าเรื่อง การหาไอเดียสร้างสรรค์ หรือแม้แต่การสอนเลย โอ๋เรียนวาดรูปครั้งสุดท้ายประมาณ ม.ต้นเหมือนหลายๆคนนั่นแหละค่ะ

แก่นแท้ของการทำ Visual Thinking หรือการคิด การสื่อสารด้วยภาพ เราไม่ได้พูดถึงการวาดภาพที่สวย เราพูดถึงการวาดภาพง่ายๆเพื่ออธิบายสิ่งที่อยู่ในหัวออกมาได้ชัดเจน

Art (ศิลปะ) คือ การสื่อสารด้วยภาพโดยเน้นความงาม

Visual Thinking (การคิดด้วยภาพ) คือ การคิดและสื่อสารด้วยภาพ โดยไม่เน้นความสวยงาม แต่เน้นที่กระบวนการฟัง คิดวิเคราะห์และสื่อสารออกมาด้วยภาพง่ายๆ

เพราะฉะนั้นอย่าสับสนระหว่างศิลปะและการคิดด้วยภาพนะคะ ถึงเราจะวาดไม่สวยเลย แต่วาดหมาได้หมา วาดแมวได้แมวก็ถือว่าเป็น Visual Thinking ที่สมบูรณ์ 100% แล้วค่า ^^

VT_09ภาพด้านบน เป็นภาพง่ายๆที่ใช้แทนคำต่างๆ ซึ่งภาพ 1 ภาพ อาจไม่ได้มีแค่ 1 ความหมาย เช่น รูปขวาบนที่หมายถึงการนำเสนอ (Presentation) อาจจะหมายถึง การประชุมหรือการสอนก็ได้

ภาพด้านล่าง มีด้วยกัน 3 ภาพ คือ A, B และ C  รูปไหนที่เหมาะสำหรับการทำ Visual Thinking?

คำตอบคือ ทั้ง 3 ภาพเป็น Visual ที่ดี แต่เหมาะกับการใช้คนละโอกาสกัน ภาพ A จะเหมาะสำหรับการนำเสนอที่เน้นรายละเอียดของสิ่งที่วาด แต่สำหรับการทำ Visual Thinking ปกติ ภาพง่ายๆแบบ B ก็ดีมากแล้วค่ะ แค่คนเห็นภาพเข้าใจไปในทิศทางเดียวกับเราก็เพียงพอแล้ว

ส่วนรูป C เหมาะกับกรณีที่เราอยากอธิบายกระบวนการต่างๆ มีการใช้ลูกศรและทิศทางเข้ามาช่วยให้เห็นภาพชัดขึ้น

VT_10

ถ้าสบายใจขึ้นแล้ว หยิบกระดาษกับปากกาขึ้นมาดีกว่าค่ะ ความสำเร็จจะมีได้ต้องเริ่มจากมีก้าวแรกนะค้า ^^

ภาวินี เจือติระรักษ์ (โอ๋)

ออกแบบสินค้าอย่างไรให้โดน??

Visual Thinking หรือการคิดและสื่อสารด้วยภาพมีส่วนสำคัญสำหรับความสำเร็จของการออกแบบผลิตภัณฑ์ เพราะหากไม่สามารถนำเสนอภาพที่อยู่ในหัวออกมาได้ ก็เป็นการยากที่จะนำเสนอผลิตภัณฑ์ให้กับผู้มีอำนาจตัดสินใจได้

ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ เราจึงควรจะต้องลองทำตัวต้นแบบ (Prototype) ออกมาดู เพื่อเราและผู้มีอำนาจตัดสินใจจะสามารถเห็นภาพ (Visualize) ได้ว่า ผลิตภัณฑ์ของเราจะลักษณะแบบไหน สามารถใช้งานได้เหมาะสมกับความต้องการของลูกค้าหรือไม่ ฯลฯ

แต่ตัวต้นแบบที่กำลังพูดถึงนี้ ไม่เน้นสวย ใช้วัสดุง่ายๆพอให้เห็นภาพคร่าวๆ และพร้อมจะถูกโยนทิ้งทันทีที่เรามีไอเดียดีกว่าที่เป็น (ถ้าทำสวยละเมียดละไมมากๆ เราอาจจะเกิดอาการผูกพันและยึดติดจนทิ้งตัวต้นแบบไม่ลง และไม่สามารถพัฒนาต่อยอดไอเดียได้)

ขอขอบคุณท่านอาจารย์ธงชัย โรจน์กังสดาล สำหรับความรู้ดีกับเวิร์คชอบสนุกๆนะคะ ^^

https://plus.google.com/111242482161221966616/posts/ikDrwgtJhR1

Fishbone Diagram เครื่องมือเรียบง่ายแต่ไม่ธรรมดา (ตอนที่ 2)

มาต่อกันเรื่อง Fishbone Diagram นะคะ อย่างที่บอก Fishbone Diagram เป็นตัวช่วยในการวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา (เชื่อโอ๋เถอะ เวลาคิดไม่ออก วาดก้างปลาออกมา แล้วค่อยๆเติมไปทีละก้าง เราจะค่อยๆนึกสาเหตุของปัญหาที่เราคิดไม่ออกมาตั้งนานได้เลยแหละ)

แล้ว Fishbone Diagram ประกอบไปด้วยอะไรบ้าง?
หัวปลา: หัวข้อ หรือปัญหาที่ต้องการหาสาเหตุ
ก้างปลาหลัก: หัวข้อหลักๆของสิ่งที่อาจจะเป็นสาเหตุ
ก้างปลารอง: รายละเอียดของสิ่งที่อาจจะเป็นสาเหตุที่แตกออกมาจากก้างปลาหลัก

ทีนี้ ลองหยิบปากกาขึ้นมา เขียน fishbone diagram ในเรื่องที่อยากรู้สาเหตุว่าเกิดจากอะไรดูซักเรื่องดีไหมคะ จริงๆไม่จำเป็นต้องเป็นเรื่องงานค่ะ เริ่มจากเรื่องง่ายๆก่อน สำหรับสาวๆที่ยังไม่มีแฟนและอยากมี เราเอา Fishbone Diagram มาลองหาสาเหตุดูว่าที่เรายังไม่มีแฟนน่าจะเป็นเพราะอะไร (เราจะได้เอามาปรับได้ถูกจุด) ^^

Fishbone Ex

Fishbone Diagram หาสาเหตุของการยังเป็นโสด

หัวปลา: ทำไมยังเป็นโสดนะ???????

ก้างปลาหลัก: สิ่งที่อาจจะเป็นสาเหตุของการโสด เช่น รูปร่างหน้าตา, สังคม, งาน, บุคลิกลักษณะของชายในฝัน

ก้างปลารอง: แตกย่อยก้างปลาหลักออกมาดูว่าเป็นยังไง เช่น
o งานเป็นลักษณะงานบัญชี เลิกดึก เพื่อนร่วมงานมีแต่ผู้หญิง
o สังคมที่ไม่ใช่งาน ชอบโยคะ และชอบไปวัด ซึ่งเกือบนับได้ว่าเป็นสังคมหญิงล้วน
o รูปร่างหน้าตา กลางๆค่อนไปทางดี
o บุคลิกลักษณะของชายในฝัน เป็นชายกลาง ไม่ต้องหน้าตาดีมาก ฐานะปานกลาง

จากทั้งหมดที่วาดออกมา สามารถทำให้เราเข้าใจได้ว่าปัญหาคือ เราไม่เจอผู้ชายค่ะ งานเราก็มีแต่ผู้หญิง ก้มหน้าก้มตา debit credit กันไป ไม่เห็นเดือนเห็นตะวัน ส่วนวันหยุด เรายังชอบทำกิจกรรมที่ไม่ค่อยมีผู้ชายมาร่วมด้วย

ทางแก้ หากิจกรรมที่ทำให้เราได้เจอกลุ่มเป้าหมายบ้าง เช่น เข้าชมรมถ่ายภาพ ซึ่งมักเป็นชมรมเกือบชายล้วน (เราสวยชัวร์) หรือกิจกรรมกลางแจ้ง เช่น ขี่จักรยาน (รับรอง คนมาช่วยดูแลเพียบ)

ทีนี้พอเข้าใจ Fishbone Diagram กันมาขึ้นแล้วใช่ไหมคะ คราวหน้าเวลาแก้ปัญหาคิดไม่ตก ลองหยิบกระดาษปากกาขึ้นมา วาดน้องก้างปลาขึ้นมาเป็นตัวช่วยนะคะ ^^

Mind Map เครื่องมือ Visual Thinking สุดทรงพลัง (ตอนที่ 2)

วันนี้มาดูตัวอย่าง Mind Mapping แบบง่ายๆกันดูนะคะ
Mind Mapping 1 แผ่น แบ่งออกเป็น 3 ส่วนนะคะ
1. แก่นแกน หรือ Topic ของเรื่องนั่นเอง จะวางอยู่ตรงกลางของกระดาษแนวนอน จากตัวอย่างที่ทำมาให้ดู เป็นเรื่อง ชีวิต(ที่เรียบง่าย)ของหมูหยอง ^^ โอ๋เลยวาดรูปหมูหยองไว้ตรงกลางค่ะ
2. กิ่งแก้ว หรือ Main Branches ของแก่นแกน ซึ่งจะบอกภาพใหญ่ของเรื่องที่เรากำลังพูดถึง สิ่งสำคัญในชีวิตหมูหยองก็มี 3 เรื่องใหญ่ๆค่ะ คือเรื่อง รัก/ชอบอะไร ไม่ชอบอะไร แล้วก็ลักษณะทั่วไปของชีวิตหมูหยองเอง โดยแต่ละกิ่ง จะใส่กิ่งละสี เพื่อเป็นการแบ่งแยกว่านี่เป็นคนละเรื่องกันนะ
3. กิ่งก้อย หรือ Sub Branches จะบอกรายละเอียดปลีกย่อยของกิ่งแก้วแต่ละกิ่งอีกที เช่น หมูหยองรักหลักๆ 3 อย่าง คือ รักแม่โอ๋ รักปู่บ๊อก และรักของกิน โดยเฉพาะแอปเปิ้ล ที่แบ่งกะแม่โอ๋กินเป็นประจำ
เห็นไหมคะว่า Mind Mapping จริงๆแล้วแสนง่าย ลองวาดดูเล่นๆได้นะคะ หรือลองสอนเด็กๆที่บ้านวาดดูก็ได้ค่ะ วาดเสร็จแล้วผลัดกันเล่าให้อีกคนฟัง เป็นการฝึกทั้งจินตนาการ การเชื่อมโยง และฝึกฝนการเล่าเรื่องไปด้วยนะจ๊ะ เทคนิคนิดนึงคือ เริ่มวาดจากเรื่องง่ายๆ เรื่องที่เราคุ้นชินก่อนนะคะ เวลาวาดจะได้ไหลลื่น ^^

https://plus.google.com/111242482161221966616/posts/ikDrwgtJhR1

Mind Map เครื่องมือ Visual Thinking สุดทรงพลัง (ตอนที่ 1)

1 ในเครื่องมือสำหรับทำ Visual Thinking ที่ง่ายแต่มีประสิทธิภาพที่สุดในมุมมองของโอ๋ และของใครอีกหลายล้านคนทั่วโลกก็คือ Mind Mapping ค่ะ

Mind Mapping คืออะไร??
มันคือเครื่องมือจัดระเบียบความคิดที่เลียนแบบการทำงานของสมอง ซึ่งถูกคิดค้นขึ้นโดย Professor Tony Buzan จากอังกฤษ โดยใช้ภาพ เส้น สี คำ และการแตกกระจายแบบฟุ้งๆมาช่วย โดยแทนที่จะใช้การจดข้อความยืดยาวบนสมุดเป็นสิบเป็นร้อยหน้า หรือการทำตารางตัวเลขมากมายด้วย Microsoft Excel เรากลับใช้เครื่องมือที่เน้นภาพและคำที่เรียบง่ายมาสรุปเฉพาะเนื้อหาสำคัญให้จบลงได้ภายในหน้าเดียว

แล้ว Mind Mapping มันดียังไงหละ?
ปกติ เวลาเราอ่านหนังสือซักเล่ม เอาเรื่องที่วิชาการนิดนึงนะคะ พออ่านๆไป เรามักจะงงๆว่า เอ๊ะ ตรงไหนคือใจความสำคัญ และตรงไหนข้ามๆไปได้ เรามักมองไม่ค่อยเห็นความเชื่อมโยงของแต่ละหน้าแต่ละบทที่เราอ่านไป บางทีอ่านจบเล่ม ยังตอบไม่ได้เลยว่าใจความสำคัญอยู่ตรงไหน (โอ๋เป็นบ่อยค่ะ)
ในทางตรงกันข้าม Mind Mapping ช่วยให้เราเห็นทั้งภาพใหญ่และรายละเอียดบนกระดาษ 1 แผ่น แทนที่จะใช้ตัวหนังสือเยอะๆมาอธิบาย แปลว่ามันเข้าใจง่าย จดจำง่าย และเอาไปต่อยอดได้ง่าย

*ครั้งต่อไป โอ๋จะมาเล่าต่อเกี่ยวกับ Mind Mapping เกี่ยวกับประโยชน์/การใช้งานในด้านอื่นๆที่จริงๆยังมีอีกมากมาย กับวิธีการเขียน Mind Mapping แบบง่ายๆนะคะ ขอบอกว่าง่ายมาก ประหยัด (ต้นทุนที่แพงที่สุดของการทำคือค่าปากกาหรือดินสอสีเท่านั้นเองค่ะ) แถมยังได้ฝึกสมองไปด้วยค่ะ ^^

https://plus.google.com/111242482161221966616/posts/ikDrwgtJhR1

สมองและจินตนาการ

เคยสังเกตุไหมคะ ตอนเด็กๆ เรา(เกือบ)ทุกคนมีจินตนการ และชอบทดลองโน่นนี่ เราฉีก เราปา เราทุบ เรากัดของต่างๆ… นี่มันนักวิทยาศาสตร์ทำการทดลองชัดๆนะ และเราส่วนใหญ่ คิดจินตนาการสิ่งต่างๆเป็นภาพ แต่พอโตขึ้น ความสามารถเหล่านี้กลับค่อยๆลดลงเรื่อยๆ (ก็ใช่สิ ถ้ายังฉีก ปา กัดของจนตอนนี้ พ่อกะแม่คงเตะออกจากบ้านไปแล้ว)

มันเป็นเพราะอะไร??

ง่ายๆเลยค่ะ เพราะระบบการศึกษาของเราไม่เอื้ออำนวยให้เราสร้างจินตนาการ แต่กลับบังคับให้เรายึดติดกับตัวหนังสือ และตัวเลขที่น่าเบื่อ ไม่ใช่ว่าระบบการศึกษาไม่ดีนะคะ ในมันดีในแบบของมัน แค่มันขัดกับการสร้างสรรค์จินตนาการเท่านั้นแหละ

กระแส Visual Thinking หรือบางคนเรียกว่า Right Brained Learning/ Picture Thinking จึงกำลังมาแรง เพราะสามารถช่วยให้การคิด แก้ไขปัญหา การหาทางเลือก การจดจำ และแม้แต่การประชุม วางแผนต่างๆ สามารถเป็นไปได้แบบง่ายขึ้น เข้าใจได้ชัดเจน และยังไม่น่าเบื่ออีกด้วย
เครื่องมือที่ใช้ในการคิดแบบ Visual Thinking ก็มีได้หลากหลาย ตั้งแต่ Mind Mapping หรือการจดโน๊ตแบบ Sketchbook ที่มีการใช้ภาพเข้ามาช่วย แทนที่จะมีแค่ตัวหนังสือกับตัวเลข

https://plus.google.com/111242482161221966616/posts/ikDrwgtJhR1

Visual Thinking คืออะไร?

Visual Thinking คือวิธีที่จะจัดระเบียบความคิดพร้อมเพิ่มทักษะการคิดและความสามารถในการสื่อสารด้วยภาพที่เรียบง่าย แทนที่จะใช้คำพูด รายงาน PowerPoint หรือตัวเลขในตารางมากมายที่ปกติชอบทำให้งง เข้าใจยาก และไม่รู้ว่าอะไรเริ่มก่อน อะไรสำคัญกว่ากัน หรือแต่ละอันมีความสัมพันธ์กันอย่างไร

การใช้ภาพมาแทนตัวหนังสือ ทำให้เราเห็นอะไร?
การใช้ภาพมาแทนตัวหนังสือหรือตัวเลขมากมาย ทำให้เราเห็นความสัมพันธ์ของสิ่งแต่ละสิ่ง เห็นลำดับความสำคัญของแต่ละสิ่ง เห็นทิศทาง และที่สำคัญคือเราได้เห็นภาพรวม ซึ่งทั้งหมดนี้ จะช่วยให้เราสามารถมองเห็นโอกาสที่เราไม่เคยมองเห็นจากตัวหนังสือหรือตารางตัวเลข ทำให้เราเห็นต้นเหตุของปัญหา และ ทางแก้ไขปัญหาที่ชัดเจนขึ้น

ครั้งต่อไป จะแสดงให้ดูนะคะ ว่า Visual Thinking หลักๆแล้วมีแบบไหนได้บ้าง และจะหาตัวอย่างมาให้ดูว่า success case จากการใช้ภาพเข้ามาช่วยในงาน มันเป็นอย่างไร

https://plus.google.com/111242482161221966616/posts/ikDrwgtJhR1